
اهرم شایستگی
بعضی از کلمات هستند که اگر بخواهی تعریف کنی باید یک پاراگراف در موردش توضیح دهی یعنی تعریف و معنای آن در یک کلمه خلاصه نمیشود و هر کس بر اساس برداشت خودش تعریفی مجزا برای آن کلمه دارد شایستگی دقیقا یکی از آن کلمات هست. باید بگویم که دیگر آزمونهای سنتی مانند استعداد تحصیلی و آزمونهای مبتنی بر دانش موفقیت شغلی را به درستی پیش بینی نمیکنند.
شایستگیها ویژگیهای خاصی هستند که این روزها شرکتها و کارفرمایان برای کمک به استخدام و مدیریت کارکنان خود به اهرمهای مختلفی متوسل شدهاند یکی از این اهرمها شایستگی میباشد. در حال حاضر چارچوبهای شایستگی به بخش پذیرفتهشدهای از استخدام و عملکرد معاصر منابع انسانی تبدیل شده است و اکنون بخشی از بیشتر رویههای ارزیابی کارفرمایان را تشکیل میدهد.
سال 2015 دیلویت مطالعهای انجام داد که نشان میداد در 89 درصد از سازمانهای برتر (سازمانهایی که در آن کارکنان و مدیریت به موفقیت بالایی دست مییابند) شایستگیهای اصلی برای همه نقشها تعریف شدهاند، و سایر شرکتهای دیگر 48 درصد برای همه نقشهای آن شایستگی اصلی تعریف کرده اند. این اهمیت استخراج شایستگیها در ایجاد یک سازمان پیشرو را نشان میدهد.
در این مقاله این ابزار و اهرم مهم مدیریتی را از جوانب مختلف بررسی خواهم کرد.
تفاوت بین مهارتها و شایستگیها چیست؟
تعریف «مهارتها» و «شایستگیها» در ظاهر بسیار شبیه به هم است. هر دوی آنها به توانایی انجام کاری خوب مربوط میشوند. با این حال، تفاوت های ذاتی در نحوه استفاده از این دو اصطلاح توسط استخدام کنندگان وجود دارد. مهارتها بدون شک در هنگام استخدام برای یک موقعیت جدید یا ارزیابی قابلیت های کارکنان فعلی مهم هستند.
” شایستگیها مهارت نیستند، مهارتها آموخته میشوند، در حالی که شایستگیها ویژگیهای ذاتی یک فرد هستند. “

در اینجا به چند تفاوت اساسی بین این دو اشاره خواهم کرد:
- مهارت توانایی انجام کاری است، در حالی که شایستگیها رفتار هستند. همانطور که عمل جراحی قلب باز را یاد میگیرید، تمیز کردن پنجره را یاد میگیرید. اینها مهارت هستند. شایستگیها مشخص میکند که فرد چگونه مهارتهایی را که دارد انجام میدهد.
به عنوان مثال، 10 نفر ممکن است در برنامه نویسی کامپیوتر مهارت داشته باشند، اما شاید تنها پنج نفر به روشی کار کنند که با فرهنگ شرکت مطابقت داشته باشد. این ممکن است احترام به مدیریت، کارآمد بودن، مدیریت زمان خوب و عضوی موثر در تیم باشد.
- مهارت ها خاص هستند، در حالی که شایستگی ها گسترده هستند. یک فرد یا میتواند جراحی قلب باز انجام دهد و جان یک نفر را نجات دهد یا نمیتواند. در مقابل، شایستگیها به ما میگویند که موفقیت چگونه است. آنها توانایی و دانش را با مهارتهای مورد نیاز ترکیب میکنند.
به عنوان مثال، یک جراح قلب باز با استعداد که با تیم خود بیادب است، به بستگان بیمار خود اخبار بدی را به شیوهای نامناسب میدهد و با مطالعه آخرین پیشرفتهای این صنعت همراه نبوده است، در این نقش موفق تلقی نمیشود.
شایستگیهای خاص و چندلایه به کارفرمایان و استخدامکنندگان معیارهای روشنی برای هر عنصر (مهارتها، دانش، توانایی) میدهد که میتواند در مصاحبه، در آزمونها و عملکرد حین کار برای تعریف موفقیت یا موفقیت بالقوه در یک نقش استفاده شود.
انواع مختلف شایستگی
یکی از بزرگترین چالشهایی که ممکن است یک شرکت در استخدام با آن مواجه شود، شناسایی شایستگیهای کارکنان در وهله اول است. اغلب بیان کردن آنچه کارکنان برای موفقیت آنها باید داشته باشند با کلمات دشوار است.
شایستگی ها معمولاً به سه دسته تقسیم می شوند:
1. شایستگیهای رفتاری : بیانی از مهارتهای نرمتر درگیر در عملکرد یک کارمند.
2. شایستگیهای فنی و تخصصی : معمولاً به مهارت سخت لازم برای یک نقش شغلی مربوط میشود.
3. شایستگیهای رهبری : بیان ویژگیهایی که یک رهبر خوب را میسازد و به رفتارهای قابل اندازهگیری تبدیل میشود.
با توجه به اینکه مهارتها با شایستگیها یکسان نیستند، ممکن است از همه کارکنان یک شرکت انتظار رود که برخی از شایستگیهای اولیه یکسانی برای انجام اصول اولیه نقشهای خود داشته باشند، حتی اگر مجموعهی مهارتهای مورد انتظارشان متفاوت باشد. به اینها ” شایستگیهای آستانه ” میگویند .به عبارت دیگر همهی افراد فعال در یک شرکت از مدیر ارشد تا مشاور حقوقی به طور کل همه کارکنان باید درک اساسی از صنعت، خدمات شرکت و نحوه عملکرد شرکت داشته باشند. سپس این شایستگیهای آستانه با شایستگیهای بیشتری همراه میشوند که ممکن است بهطور خاص برای نقش طراحی شوند.
در زیر نمونه ای از چارچوب شایستگی ساده شده است که ممکن است در مصاحبه یا در حین ارزیابی استفاده شود.
دسته بندی |
زیرمجموعه |
شایستگی |
رفتاری |
کار تیمی |
از تصمیمات گروهی حمایت میکند و موفقیت گروه را مقدم بر اهداف خود قرار میدهد |
حل مسئله |
مشکلات را با به دست آوردن و سازماندهی اطلاعات مربوطه تجزیه و تحلیل میکند |
|
فنی |
خدمات مشتری |
نزدیک است و مایل به کمک به دیگران است |
جهت گیری نتایج |
نتیجه محور است و می تواند مراحل دستیابی به اهداف را شناسایی کند |
|
ارتباط |
ایده ها را به طور موثر منتقل می کند |
|
حراجی |
در استفاده از سیستم مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) صلاحیت دارد |
|
بازار یابی |
در استفاده از Hootsuite برای صف شبکه های اجتماعی صلاحیت دارد |
|
حسابداری |
در استفاده از SAGE مهارت دارد |
|
رهبری |
انگیزه |
انگیزه و الهام بخش است |
روابط کارمندان |
با همدلی و شفقت عمل می کند |
|
تنوع |
تنوع را در بر می گیرد |

اغلب در هر زیرمجموعه دو یا سه شایستگی وجود دارد. غیرمعمول نیست که شایستگی ها به سطوح مختلف موفقیت تقسیم شوند (سطح یک ممکن است این باشد که فرد استانداردها را رعایت کند، سطح دو ممکن است فراتر از استانداردها باشد و در بالا، سطح پنج ممکن است استانداردهایی را تعیین کند. ). در واقع باید سعی شود تمامی شایستگیها را بصورت کمی بررسی و سنجیده شود.
نحوه استفاده از شایستگیها توسط کارفرمایان
کارفرمایان مدرن به طور کلی چارچوبهای شایستگی را به عنوان وسیلهای ضروری برای موارد زیر میبینند:
- اندازهگیری اثربخشی بالقوه آینده یک نامزد در مصاحبه
- بررسی توانایی، پتانسیل و عملکرد یک کارمند
کارفرمایان از شایستگیها در فرایند استخدام، در ارزیابی عملکرد، برنامهریزی موفقیت و موارد دیگر استفاده میکنند.
آنها همچنین ممکن است از آنها برای ارزیابی کارکنان فعلی خود به عنوان بخشی از یک بررسی سالانه یا قبل از ارتقاء استفاده کنند. پایبندی به شایستگی های کلیدی در طول حرفه شما مهم خواهد بود.
” شایستگیها مهارت نیستند، مهارتها آموخته میشوند، در حالی که شایستگیها ویژگیهای ذاتی یک فرد هستند. “
به طور سنتی، شرکتها تنها بر دانش و مهارتها تمرکز میکنند و معتقدند که رفتارها را میتوان از طریق مدیریت مؤثر آموخت یا تغییر داد.
با این حال، در سالهای اخیر توجه بسیار بیشتری به استفاده از شایستگیها در فرآیند استخدام شده است به این معنی که کارفرمایان میتوانند برای به دست آوردن تصویر کاملی از نامزد، عمیقتر کاوش کنند تا اطمینان حاصل کنند که بهترین فرد را برای این نقش به دست میآورند.
توجه شما را به نمونهای از یک سوال مبتنی بر شایستگی در مصاحبه استخدام یکی از شرکتها جلب میکنم :
در این مصاحبه سعی شده است از سوالات مبتنی بر شایستگی پرسیده شود. این سؤالات از داوطلب میخواهد که از مثالهای واقعی استفاده کند تا نشان دهد که چگونه شایستگی را انجام میدهند.
شایستگی ارزیابی شده:
کار تیمی: از تصمیمات گروهی حمایت میکند و موفقیت گروه را مقدم بر اهداف خود قرار میدهد.
سوال:
« درباره زمانی به من بگویید که از تصمیمی که دیگران گرفتهاند، با وجود اینکه فکر میکردید اشتباه است، حمایت کردهاید »
در واقع در این مصاحبه به دنبال یک مثال واقعی هستیم که نشان میدهد نامزد شغلی در یک تیم مثبت، مشتاق و حمایت کننده خواهد بود. بدون استفاده از سوالات مبتنی بر شایستگی، یک شرکت ممکن است برای عبور از سیاه و سفید درخواست نامزد تلاش کند. شایستگی ها (به ویژه شایستگی های رفتاری) شفافیت بیشتری را در مصاحبه میطلبد.
افکار نهایی
استفاده از شایستگیها به شرکتها کمک میکند تا افرادی را استخدام کنند که عملکرد خوبی داشته باشند و با شرکت مناسب باشند. هنگامی که این موضوع به عنوان پایهای برای چرخه عمر استعداد استفاده میشود، میتواند در حفظ ثبات نیز موثر باشد.
مهارت ها را میتوان آموخت، اما در بیشتر موارد، شایستگیها ذاتی شخصیت فرد هستند. بنابراین، تعیین شایستگیهای اصلی میتواند از زمان و انرژی صرف شده برای تلاش برای شکل دادن به افرادی که توانایی تغییر را ندارند، صرفهجویی کند.
در عوض، یک شرکت میتواند کارمندانی را استخدام کند که نشان دهند شایستگیهای کلیدی را دارند که تضمین میکند دارایی برای شرکت هستند و به موفقیت آن کمک میکنند.